Εκδηλώσεις
Οι Διάλογοι των Αθηνών, Ένα Διεθνές Συνέδριο για τον Πολιτισμό
Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης διοργάνωσε διεθνές συνέδριο με τίτλο Οι Διάλογοι των Αθηνών. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, από τις 24 έως τις 27 Νοεμβρίου 2010 και αποτέλεσε την εναρκτήρια εκδήλωση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, ενός νέου πολιτιστικού χώρου του Ιδρύματος Ωνάση, που έχει ως κύριο στόχο την παρουσίαση, προβολή και ενθάρρυνση παραγωγής σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού καθώς και την εξαγωγή του σε άλλους τόπους.
Οι Διάλογοι των Αθηνών διοργανώθηκαν σε συνεργασία με την Ακαδημία Αθηνών, την Accademia dei Lincei, την Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών, το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, το Institut de France, το Πανεπιστήμιο του Harvard (Κέντρο Ελληνικών Σπουδών), το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Stanford.
Σκοπός του Συνεδρίου
Ο ελληνικός πολιτισμός έχει θέσει τα θεμέλια της οικουμενικής ανθρωπιστικής κληρονομιάς. Η πλειοψηφία των ζητημάτων που τέθηκαν από τους μεγάλους στοχαστές της Αθήνας, της Ρώμης, της Αλεξάνδρειας, της Κωνσταντινούπολης και άλλων τόπων της Μεσογείου, όπου υιοθετήθηκε η ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός, βρίσκονται στα θεμέλια πολιτισμών σε όλο τον κόσμο και μέχρι σήμερα εξακολουθούν να αποτελούν τη βάση σύγχρονων πολιτικών, φιλοσοφικών, καλλιτεχνικών και επιστημονικών αναζητήσεων και διαλόγων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το συνέδριο είχε στόχο να διερευνήσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος μέσα από το πρίσμα της ελληνικής σκέψης, όπως αυτή διατυπώθηκε ανά τους αιώνες, αλλά και να διερευνήσει την δυνατότητα αυτής της κληρονομιάς να λειτουργήσει ως πηγή για την αναζήτηση λύσεων στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα και σε αυτές που αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσει στο μέλλον.
Οι Διάλογοι των Αθηνών, ωστόσο, δεν επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στον ελληνικό πολιτισμό και δεν περιορίστηκαν στον δυτικό κόσμο. Ο κόσμος του σήμερα και του αύριο αποτελεί έναν ενιαίο χώρο, όπως ακριβώς ήταν η Μεσόγειος εκείνον τον καιρό. Η «mare nostrum» έχει μετατραπεί σε «terra nostra». Εξάλλου, από τα αρχαία χρόνια, στοχαστές στην Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, στη Νότια και την Ανατολική Αμερική, στον Αραβικό κόσμο, στην Ανατολή και την Ινδία, έχουν συμβάλει ο καθένας από την πλευρά του στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης και αντίληψης. Με στόχο να έχει ευρεία απήχηση παγκοσμίως, το Συνέδριο επιδίωξε να προσκαλέσει άτομα και από «μη-δυτικές» χώρες, τα οποία έφεραν τις δικές τους ιδέες και τη δική τους οπτική στο διάλογο για τα σύγχρονα θέματα.
Τέλος, τα συνέδριο κατάφερε να έχει απήχηση και στις νεώτερες γενιές, επιδιώκοντας να φέρει στο επίκεντρο όχι μόνο τις σύγχρονες αλλά και τις μελλοντικές προκλήσεις. Φοιτητές και νέοι ερευνητές, καλλιτέχνες και επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, προσκλήθηκαν να μοιραστούν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους και να συμμετάσχουν σε μια συνάντηση που απέφερε καρπούς.
Θεματικές Ενότητες
Το Συνέδριο επικεντρώθηκε στις ακόλουθες έξι θεματικές ενότητες που προσεγγίστηκαν μέσω μιας διαχρονικής και διεπιστημονικής οπτικής. Θέματα όπως η οικονομία, η θρησκεία και η τεχνολογία θεωρήθηκε ότι διαπνέουν όλες τις ενότητες και γι’ αυτό το λόγο δεν συμπεριελήφθησαν ξεχωριστά.
1. Ταυτότητα και Ετερότητα [Πρόεδρος: Dame Averil Cameron]
2. Ιστορία και Ιστορίες [Πρόεδροι: Hans-Joachim Gehrke και Johannes Koder]
3. Λόγος και Τέχνη [Πρόεδροι: Gregory Nagy & Richard Martin]
4. Δημοκρατία και Πολιτεία [Πρόεδροι: Κωνσταντίνος Σβολόπουλος και Αναστάσιος –Ιωάννης Μεταξάς]
5. Επιστήμη και Ηθική [Πρόεδροι: Αθανάσιος Φωκάς και Jacques Jouanna]
6. Ποιότητα Ζωής [Πρόεδροι: Robert Harriss & Δημήτρης Νανόπουλος]
Οργάνωση του Συνεδρίου
Αντιπρόσωποι των συνδιοργανωτών φορέων μαζί με εξέχουσες προσωπικότητες του επιστημονικού κόσμου και μέλη της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας, συμμετείχαν στην οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου, στην οποία προέδρευσε ο Καθηγητής κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης. Έργο της επιτροπής ήταν να θέσει επακριβώς τα ζητήματα που συζητήθηκαν, να προτείνει τα πλέον κατάλληλα πρόσωπα για να συμμετάσχουν στη συζήτηση και να μεριμνήσει για την ευρεία διάδοση της προβληματικής και των στόχων του συνεδρίου. Το έργο της επιτροπής συνεπικουρείτο από ερευνητές και διανοούμενους από όλο τον κόσμο, οι οποίοι κατέθεσαν προτάσεις αναφορικά με πιθανούς ομιλητές και θεματικές υποενότητες. Η Δρ Νίκη Τσιρώνη ορίστηκε ως ακαδημαϊκή υπεύθυνη του Συνεδρίου.
Το συνέδριο ξεκίνησε ως κλειστή συνάντηση εργασίας, όπου όμως όχι μόνο οι ομιλητές και οι συμμετέχοντες αλλά και το «κοινό» παρευρέθη κατόπιν πρόσκλησης. Αυτή η διαδικασία διασφάλισε ένα υψηλό επίπεδο διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων και του κοινού, ενώ η οργανωτική επιτροπή είχε αποφασίσει την προδημοσίευση των ομιλιών στο διαδίκτυο, μια διαδικασία που έδωσε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να προετοιμαστούν πριν την έναρξη του διαλόγου τις ημέρες του συνεδρίου.
Το Ίδρυμα Ωνάση ανέλαβε επίσης τη δημιουργία ενός ιστότοπου, όπου περιλαμβάνονται όλα τα τμήματα Ελληνικών Σπουδών μαζί με τα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα που διεξάγουν σημαντική έρευνα στον ελληνικό πολιτισμό. Η πρόθεση είναι ο ιστότοπος να αποτελέσει έναν κόμβο διασύνδεσης και επικοινωνίας μεταξύ όλων όσοι δραστηριοποιούνται ή ενδιαφέρονται για την ελληνική πολιτιστική και ανθρωπιστική κληρονομιά. Επιπλέον, βοήθησε το έργο της επιτροπής καθώς και την επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων, εφόσον εισηγητικές ομιλίες και σχόλια δημοσιεύτηκαν εκεί πολύ πριν το συνέδριο. Ο ιστότοπος εξακολουθεί να εμπλουτίζεται και μετά τη λήξη των Διαλόγων των Αθηνών του 2010. Τέλος, μέσω του ιστότοπου του Συνεδρίου το ευρύ κοινό είχε τη δυνατότητα να παρακολουθήσει σε ζωντανή μετάδοση –αλλά και πλέον μαγνητοσκοπημένες- τις εργασίες του Συνεδρίου.
Οραματιζόμαστε τους Διαλόγους των Αθηνών ως ένα «έργο» εν διαρκεί εξελίξει, το οποίο ξεκίνησε πριν την διεξαγωγή του Συνεδρίου μέσω του ιστότοπου και συνεχίζεται και μετά την λήξη του τελευταίου.
