skip to navigation
skip to content

The Athens Dialogues - An International Conference on Culture and Civilization


Εκδηλώσεις

Δημοκρατία και Πολιτεία

Πρόεδροι: Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας, Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών και Αναστάσιος-Ιωάννης Μεταξάς, Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Workshop Πολιτικής Επικοινωνίας

Κύριοι ομιλητές: Ryan Balot, Άγγελος Χανιώτης, John Dunn, Pierre Delvolvé, John Dunn, Jean-Louis Ferrary, Ljubomir Maksimovic, Anastasios-Ioannis Metaxas (αντιπρόεδρος), Sarah Monoson, Josiah Ober, Claudia Rapp

Συνομιλητές: Mary Cunningham, Matthias Haake, Στάθης Καλύβας, Matthew Simonton

Η Αθήνα, όπου το Συνέδριο έλαβε χώρα, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πόλη-κράτος της αρχαίας Ελλάδας, είχε μια αναγνωρισμένη συμβολή στις έννοιες της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η συμβολή αυτή υπήρξε τόσο ιδεαλιστική όσο και ρεαλιστική, υπογραμμίζοντας τη σημασία του ατόμου αλλά και της συλλογικότητας. Η έννοια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας τονίστηκε επανειλημμένα, όπως και αυτή της ισότητας, ακόμα κι αν η τελευταία περιχαρακώθηκε αυστηρά από τις διαφορετικές θέσεις της κοινωνίας του αρχαίου κόσμου απέναντι στη δουλεία, τις γυναίκες και τα δικαιώματα των μετοίκων ή των μεταναστών. Η κατανόηση της έννοιας της δικαιοσύνης και του σκοπού που αυτή θα πρέπει να εξυπηρετεί, έτυχε επίσης λεπτομερούς και εκλεπτυσμένης επεξεργασίας, η οποία εξακολουθεί να τροφοδοτεί τη νομική σκέψη. Παρομοίως πρωτοποριακή ήταν και η αντίληψη ότι οι πολίτες μιας δημοκρατίας έχουν υποχρεώσεις αλλά και δικαιώματα, τόσο απέναντι στο κράτος όσο και προς τους «αιώνιους» νόμους, αγγίζοντας το ευαίσθητο ζήτημα των επιτρεπτών ορίων της αστικής ανυπακοής.

Αυτές οι ιδέες εξελίχθηκαν στην αγορά και στο γυμνάσιο· κατά τη διάρκεια ιδιωτικών κοινωνικών συγκεντρώσεων και δια μέσου των πραγματειών ή των θεατρικών δραμάτων, ακόμη και των κωμωδιών. Τα διαφορετικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τη γέννησή τους, έγιναν τα ίδια πηγές έμπνευσης και μίμησης, όπως άλλες θεματικές ενότητες κατέδειξαν. Οι ιδέες της καλής και κακής διακυβέρνησης επρόκειτο έτσι να κυριαρχήσουν και στις τέχνες της Αναγέννησης μεταξύ άλλων. Εν ολίγοις, οι αντιλήψεις του αρχαίου κόσμου διαδόθηκαν και άγγιξαν όχι μόνο τους νομικούς και τους πολιτικούς αλλά και τους φιλοσόφους και τους δημιουργούς σε όλους τους τομείς.

Σε αυτά τα αιώνια ζητήματα οι αρχαίοι Έλληνες δεν παρείχαν πάντα τις τελικές απαντήσεις. Πράγματι, οι περισσότεροι θα συμφωνούσαν ότι αυτά τα «μεγάλα ερωτήματα» είναι αδύνατον να λάβουν μοναδικές και οριστικές απαντήσεις. Αλλά ο αρχαίος ελληνικός κόσμος τα χειρίστηκε σταθερά με έναν οξυδερκή αλλά και αντιφατικό τρόπο, κάτι που καθιστά τον πλούτο της αρχαίας κληρονομιάς μεγαλύτερο και την ανάγκη να διερευνηθεί η σχετικότητά του με τη σημερινή ασταθή και ιδιαίτερα υλιστική εποχή, ακόμα πιο επιτακτική.